PODRĘCZNY SŁOWNIK TERMINÓW AAC

PODRĘCZNY SŁOWNIK TERMINÓW AAC (wersja papierowa)
(komunikacji wspomagającej i alternatywnej)

Autorzy: dr Kaczmarek Bogusława Beata
dr Magdalena Grycman

Wydanie I, Kraków 2014,
Format B5,
Objętość 416 stron,
Oprawa miękka klejona, folia matowa

ISBN 978-83-7850-121-3

Podręczny słownik terminów AAC (komunikacji wspomagającej i alternatywnej) jest pierwszą w Polsce tego rodzaju publikacją, adresowaną do szerokiego grona zarówno specjalistów, jak i rodziców, opiekunów, przyjaciół – osób dzielących codzienność z dziećmi i dorosłymi doświadczającymi trudności w porozumiewaniu się. Jest próbą opisania blisko 1600 pojęć odnoszących się do nowego obszaru w polskiej logopedii i pedagogice osób niepełnosprawnych, jakim jest zastosowanie alternatywnych i wspomagających sposobów porozumiewania się z dziećmi i dorosłymi z zaburzeniami mowy, języka i komunikacji.

Sposoby AAC (augmentative and alternative communication) są procesami wielokrotnie złożonymi, obejmującymi różne komponenty dostosowane do potrzeb osób niemówiących. Na konferencjach poświęconych komunikacji wspomagającej zgłaszanych jest wiele problemów, z jakimi na co dzień borykają się nauczyciele, terapeuci udzielający pomocy dzieciom i dorosłym, którzy z różnych powodów nie są w stanie porozumieć się z innymi osobami. Problemy te często pozostają bez rozwiązań. W prowadzonych dyskusjach wymienia się m.in.: brak dostatecznej liczby wykształconych w tym kierunku specjalistów, problemy terminologiczne, zbyt późne podejmowanie decyzji o właściwej terapii w obszarze porozumiewania się, brak materiałów dydaktycznych, programów i opracowań metodycznych, niską świadomość społeczną dotyczącą możliwości kompensowania poważnych zaburzeń w porozumiewaniu się. Podkreśla się również konieczność prac teoretycznych i badań naukowych z tego zakresu oraz współpracy z naukowcami z wielu dziedzin nauki.

Do tej pory nie podjęto prób określenia zakresu terminologicznego wspomagających i alternatywnych sposobów komunikacji, a jest to bardzo istotny krok dla rozwoju tej dziedziny. Prezentowana w niniejszej pracy terminologia jest próbą zmierzenia się z tym trudnym obszarem, ale wierzymy, że jest również wkładem w toczące się dyskusje dotyczące roli AAC w działaniach systemowych, które zapewniałyby wszystkim dzieciom i dorosłym dostęp do specjalistycznych oddziaływań, zgodnie z indywidualnymi potrzebami. Mamy nadzieję, że nasza praca poszerzy znajomość specyfiki prezentowanych haseł, a w efekcie podniesie jakość życia tych osób.

Słownik powstawał kilka lat – w tym czasie zbierano hasła, weryfikowano je i tworzono definicje odpowiednie dla polskiej nauki. Wiązało się z tym wiele problemów, przede wszystkim dlatego, że większość haseł zamieszczonych w publikacji wychodzi poza tradycyjnie definiowane w logopedii czy pedagogice terminy. Dobierając hasła, starłyśmy się wprowadzić tylko te, które ściśle wiążą się z koncepcjami i strategiami AAC, stąd też wiele terminów otrzymało nowe znaczenia, inne niż powszechnie stosowane, np. skanowanie, kodowanie. Inne, niemające swoich odpowiedników w języku polskim, występujące jako nazwy własne, albo takie, które już się przyjęły na gruncie polskiego AAC, zachowują oryginalne nazwy, np. „GoTalk”, „Bigmack” czy „e-tran”.

Magdalena Grycman i Bogusława B. Kaczmarek podjęły się trudnego zadania – opracowania pojęć używanych przez specjalistów w dziedzinie komunikacji wspomagającej i alternatywnej. Zadanie zostało wykonane na poziomie wysokim. W słowniku można znaleźć słownictwo znakomicie dobrane i najpotrzebniejsze. Zrozumiałe są opis znaczenia wyrazów oraz encyklopedyczne komentarze do haseł. Na wyróżnienie zasługuje sposób wyjaśniania pojęć. Zadbano, aby były one zdefiniowane jasno i wyraźnie. Słownik wzbogaci słownictwo specjalistów i będzie stanowić wkład do […] naukowej aparatury pojęciowej. Cennym przymiotem słownika jest równoległe tłumaczenie słownictwa polskiego na język angielski. Jest to słownik dwujęzyczny. Wartościowe są również „Objaśnienia”. Będą one istotną pomocą dla osób korzystających z publikacji.

Z recenzji prof. dr. hab. Romana Ossowskiego

Chciałbym pogratulować Autorkom wspaniałego pomysłu wydania słownika z pojęciami AAC, którego oczekuje rzesza specjalistów oraz rodziców zajmujących się problematyką komunikacji wspomagającej i alternatywnej. Jest to niewątpliwie duże wydarzenie wiążące się z upowszechnieniem problematyki komunikacji alternatywnej i wspomagającej oraz postawieniem kolejnego kroku w kreowaniu wiedzy na ten temat. [...] Pomysł słownika jest godny uwagi, uznaję pracę za ważną i potrzebną.

Z recenzji dr. hab. Jacka Błeszyńskiego, prof. UMK

Od 1994 roku Magdalena Grycman pioniersko wprowadza i rozwija wspomagające i alternatywne metody komunikacji (AAC) w Polsce. Obecnie ona i jej koleżanka – Bogusława B. Kaczmarek – napisały doskonały tekst: Podręczny słownik terminów AAC (komunikacji wspomagającej i alternatywnej), który dostarcza definicji i znaczeń dla słów zawartych w publikacjach związanych z AAC. Dobrze zdefiniowany leksykon jest istotny dla wszelkich stosunkowo nowych obszarów praktyki i badań naukowych, takich jak komunikacja wspomagająca. Polecam tę wartościową pracę dr Magdaleny Grycman i dr Bogusławy B. Kaczmarek oraz ich ciągły wkład w obszar komunikacji wspomagającej.

Anne Warrick
(M.A., AAC Consultant, Poland / United Nations Umbrella Project; autorka książki Porozumiewanie się bez słów. Komunikacja wspomagająca i alternatywna na świecie, przetłumaczonej na wiele języków, w tym na język polski)

Gratulujemy dr Magdalenie Grycman i dr Bogusławie B. Kaczmarek utworzenia nowego tekstu zatytułowanego Podręczny słownik terminów AAC (komunikacji wspomagającej i alternatywnej). Autorki są cennymi współpracownikami w ramach międzynarodowej społeczności i popieramy ich najnowszy wkład w dziedzinę wspomagającej i alternatywnej komunikacji. Kontynuują one wyrównywanie różnic w życiu ludzi ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi i specjalistów, którzy działają w ich imieniu.

Sarah W. Blackstone
(Ph.D., CCC-SP, President, Augmentative Communication Inc.)
Harvey Pressman
(President, Central Coast Children’s Foundation)